5 نکته مهم درباره گاز مبرد R-22 که باید بدانید
بروزرسانی در تاریخ 9/2025-تابستان 1404
۵ نکته که باید درباره گاز مبرد R-22 بدانید
مقدمه — چرا R-22 برای شما اهمیت دارد
بسیاری از واحدهای مسکونی و تجاری هنوز از کولر گازیها و داکت اسپلیتهای قدیمی استفاده میکنند که با مبرد R-22 (HCFC-22) کار میکنند.
در سالهای اخیر، ترکیبی از محدودیتهای قانونی و کاهش تولید باعث شده قیمت و دسترسی به این مبرد بهشدت تغییر کند.
اگر سیستم شما مبتنی بر R-22 است، دانستن نکات زیر به شما کمک میکند هزینهها و تصمیمتان را بهتر مدیریت کنید.
۱ — گاز مبرد R-22 چیست؟
R-22 که با نام شیمیایی HCFC-22 نیز شناخته میشود، برای بیش از ۴ دهه یکی از مبردهای متداول در سیستمهای تهویه مطبوع خانگی و تجاری بوده است.
این مبرد بهخاطر ویژگیهای حرارتی و سازگاری با تکنولوژیهای قدیمی، در گذشته بسیار مرسوم بود، اما بهدلیل اثرات مخرب بر لایه اوزون و نیز پتانسیل گرمایش جهانی، برنامههای بینالمللی برای حذف آن تدوین شدهاند.
۲ — پروتکل مونترال چیست و چرا مهم است؟
پروتکل مونترال یک توافقنامه بینالمللی برای کاهش و حذف تدریجی مواد تخریبکننده لایه اوزون (مثل CFCها و HCFCها) است.
کشورها متعهد شدهاند تولید و مصرف این مواد را کاهش دهند تا از آسیب بیشتر به لایه اوزون جلوگیری شود. برای مطالعه منابع رسمی میتوانید به صفحه پروتکل مونترال یا سازمان حفاظت محیط زیست مراجعه کنید.
(مثال: UNEP — Montreal Protocol)
۳ — چرا دولتها و نهادها با R-22 مخالفت میکنند؟
R-22 جزو گازهای HCFC است که در فرآیندهای تولید میتواند محصولات جانبی با پتانسیل گرمایش بالا (مثل HFC-23) تولید کند.
این گازها سهم قابلتوجهی در تغییر اقلیم و تخریب لایه اوزون دارند؛ بنابراین قوانین داخلی و بینالمللی مسیر حذف یا محدودسازی آن را هموار کردهاند.
به همین دلیل تولید و واردات R-22 محدود یا قطع شده و استفاده از آن به نگهداری و تعمیرات تجهیزات موجود محدود میگردد.

۴ — این محدودیتها چه تأثیری روی قیمت و دسترسی دارد؟
با کاهش تولید و عرضه، قیمت R-22 افزایش چشمگیری پیدا کرده — در برخی بازارها افزایش بیش از ۲۰۰٪ گزارش شده است.
همچنین چون آزاد کردن مبرد به هنگام سرویس یا تعویض در قانون ممنوع است، تکنسینها باید مبرد را بازیابی و یا بازیافت کنند که هزینه خدمات را افزایش میدهد.
بهعبارت دیگر، نگهداری سیستمهای قدیمی مبتنی بر R-22 در بلندمدت میتواند بهمراتب گرانتر از تعویض تجهیز به یک سیستم جدید باشد.
۵ — مصرفکنندگان چه کاری باید انجام دهند؟
اگر سیستم شما هنوز با R-22 کار میکند، گزینههای پیشِرو عبارتند از:
- تعویض سیستم با مدلهای جدید: دستگاههای جدید از مبردهای سازگارتر مانند R-410A یا مبردهای با پتانسیل گرمایش جهانی کمتر استفاده میکنند و راندمان انرژی بالاتری دارند.
- بازیابی و ذخیرهسازی مبرد: در صورت سرویس، تکنسین باید مبرد را بازیابی کند — این کار هزینهبر است اما از رهاسازی غیرقانونی جلوگیری میکند.
- بررسی اقتصادی: هزینههای مکرر سرویس با R-22 را با هزینه تعویض سیستم جدید مقایسه کنید — اغلب تعویض در بلندمدت مقرونبهصرفهتر است.
برای گزینههای سازگار و مدلهای پیشنهادی میتوانید صفحه محصولات را در گری ایران ببینید.
نکته: همیشه مبردها، فیلترها و قطعات یدکی را از مراکز و نمایندگیهای معتبر تهیه کنید و نصب یا شارژ مبرد را تنها به تکنسینهای مجاز بسپارید.
۱. آیا هنوز میتوان مبرد R-22 خرید یا استفاده کرد؟
در بسیاری از کشورها تولید جدید R-22 متوقف شده و موجودی موجود برای تعمیر و نگهداری تجهیزات قدیمی استفاده میشود؛ قوانین و دسترسی در هر کشور متفاوت است.
۲. آیا تعویض سیستم بهتر است یا ادامه سرویس با R-22؟
از دید اقتصادی و زیستمحیطی، تعویض به یک سیستم مدرن با مبرد جدید (مثل R-410A یا مبردهای با پتانسیل گرمایش کمتر) معمولاً گزینه بهتری است؛ اما تصمیم نهایی بستگی به وضعیت دستگاه و هزینهها دارد.
۳. آیا R-410A همان R-22 است؟
خیر. R-410A یک مبرد متفاوت با خواص فیزیکی دیگر است و معمولاً در طراحیهای جدید کمپرسور استفاده میشود. دستگاههای سازگار با R-410A برای کار با R-22 قابل تبدیل نیستند.
منابع و اطلاعات تکمیلی: پروتکل مونترال (UNEP)، EPA — Ozone Layer Protection و صفحه محصولات گری ایران.
تهیهشده برای: gree-iran.com
