علت یخ زدن کولر گازی و داکت اسپلیت در تابستان
بروز شده در تاریخ 8/2025 – تابستان 1404
📑 فهرست مطالب
یخ زدن کولر گازی و داکت اسپلیت در تابستان مشکلی رایج است که با برفک روی پنل داخلی، لوله‌های مسی یا حتی کندانسور دیده می‌شود. نتیجه‌اش کاهش شدید بازدهی و در صورت بی‌توجهی، آسیب جدی به کمپرسور است. در این راهنما، علت‌ها، علائم و راه‌حل‌های کاربردی را قدم‌به‌قدم مرور می‌کنیم.
چه زمانی کولر گازی برفک می‌زند؟
- تابستان (سرمایش): یخ‌زدگی روی اواپراتور/لوله‌ها، کاهش سرمایش، دمیدن هوای کم‌سرد.
- زمستان (گرمایش): در برخی مدل‌ها یخ‌زدایی خودکار (Defrost) فعال می‌شود؛ خرابی این سیستم می‌تواند باعث برفک ماندگار شود.
تمرکز این مقاله روی یخ زدن در حالت سرمایش تابستان است.
علت‌های اصلی یخ زدن کولر گازی در تابستان
۱) گرفتگی در سیکل تبرید (لوله مویی، شیر انبساط، فیلتر درایر)
محدود شدن جریان مبرد باعث افت فشار و کاهش شدید دما در اواپراتور می‌شود؛ همین افت دما یخ‌زدگی را رقم می‌زند.
علائم: سرمایش ناهمگون، یخ روی بخشی از لوله‌ها/کویل، صدای سوت ضعیف در مسیر مبرد.
راه‌حل: عیب‌یابی تخصصی، پاک‌سازی/تعویض قطعه مسدود، وکیوم اصولی و شارژ مجدد مبرد.
۲) کمبود گاز مبرد (شایع‌ترین دلیل)
به علت نشتی یا شارژ نامناسب، مقدار مبرد کافی در مدار نیست؛ تبرید ناقص شده و اواپراتور یخ می‌زند.
- علائم: کاهش محسوس سرمایش، یخ روی لوله نازک، کارکرد طولانی کمپرسور، صدای غیرعادی.
- اقدام درست: یافتن نشتی، تعمیر، وکیوم کامل و شارژ وزنی دقیق با مبرد متناسب مدل (مثلاً R410A).
۳) کثیفی فیلترها و کویل‌های اواپراتور
جریان هوای ناکافی روی کویل سرد باعث می‌شود دمای سطح کویل به زیر صفر برسد و یخ تشکیل شود.
- فیلترها را هر ۱ تا ۲ ماه یکبار بشویید.
- کویل داخلی/خارجی را در سرویس دوره‌ای تمیز کنید.
۴) خرابی فن بلوور داخلی یا فن کندانسور
فن داخلی، هوای گرم را از روی کویل سرد عبور می‌دهد؛ اختلال در آن = تخلیه نشدن گرما = یخ‌زدگی سریع.
- دلایل: خرابی موتور فن، شکستگی پروانه، گیر مکانیکی، خازن معیوب.
- راه‌حل: تست برق/اهم، بررسی خازن، تعویض موتور یا پروانه در صورت نیاز.
۵) کارکرد مداوم کمپرسور (یکسره شدن)
خرابی برد، سنسورهای دما (ترمیستور)، یا کنتاکتور می‌تواند مانع قطع به‌موقع کمپرسور شود؛ نتیجه‌اش یخ‌زدگی و فشار به سیستم است.
راه‌حل: تست ترمیستورها، بررسی برد فرمان و رله/کنتاکتور، اصلاح تنظیمات ترموستات.
۶) عمل نکردن سیستم دیفراست (Defrost)
در مدل‌های اینورتر، دیفراست وظیفه‌ی یخ‌زدایی خودکار را دارد. خرابی سنسور بیرونی، برد یا نرم‌افزار کنترل می‌تواند چرخه را مختل کند.
۷) ظرفیت نامتناسب و نصب غیراصولی
- ظرفیت کمتر از نیاز: دستگاه دائم تحت بار است → افت راندمان و یخ‌زدگی.
- ظرفیت بیشتر از نیاز: سیکل‌های کوتاه/نوسانی → رطوبت‌زدایی ضعیف، آسایش کمتر.
- نصب اشتباه: شیب نامناسب لوله‌کشی، طول/اختلاف ارتفاع خارج از استاندارد، هوابندی ضعیف کانال داکت.
۸) استفاده نادرست کاربر
- تنظیم دمای بسیار پایین (۱۶–۱۸ درجه) برای طولانی‌مدت.
- بستن کامل فضا بدون تهویه، باز ماندن پنجره در گرمای شدید.
- کارکرد ۲۴ ساعته بدون وقفه.
پیشگیری: چطور از یخ زدن جلوگیری کنیم؟
- سرویس منظم هر ۶ ماه: شستشوی فیلترها و کویل‌ها، بررسی برقی و مکانیکی.
- کنترل مبرد: نشتیابی، وکیوم اصولی، شارژ وزنی دقیق.
- جریان هوا: اطمینان از سلامت فن‌ها و نبود انسداد مسیر هوای ورودی/خروجی.
- تنظیم دما: برای آسایش و راندمان بهتر، دمای ۲۴ تا ۲۶ درجه توصیه می‌شود.
- ظرفیت درست: انتخاب BTU متناسب با متراژ، ارتفاع سقف، جهت تابش، تعداد نفرات و تجهیزات گرمازا.
چه زمانی با تعمیرکار تماس بگیریم؟
- یخ پس از خاموشی و شستشوی فیلتر بازمی‌گردد.
- کاهش شدید سرمایش یا صدای غیرعادی از یونیت‌ها.
- حدس نشتی یا استشمام بوی غیرعادی/روغن روی اتصالات.
- خطاهای مکرر روی نمایشگر یا چشمک‌زدن کد خطا.
در این موارد بهترین کار، تماس با شماره های روی کارت گارانتی نمایندگی مجاز گری ایران برای عیب‌یابی تخصصی است.
سوالات متداول درباره یخ زدن کولر گازی
۱. آیا یخ زدن همیشه به معنی خرابی کمپرسور است؟
خیر؛ شایع‌ترین علت، کمبود مبرد یا جریان هوای ناکافی است.
۲. پس از مشاهده برفک چه کنم؟
دستگاه را خاموش کنید تا یخ آب شود، فیلترها را تمیز کنید، مسیر هوای ورودی/خروجی را چک کنید. اگر مشکل تکرار شد، با تکنسین تماس بگیرید.
۳. بهترین دما برای جلوگیری از یخ‌زدگی چیست؟
برای آسایش و راندمان مناسب، ۲۴ تا ۲۶ درجه پیشنهاد می‌شود.
۴. آیا سرویس منظم واقعاً مؤثر است؟
بله؛ سرویس دوره‌ای هزینه کمی دارد اما از خرابی‌های پرهزینه (برد، کمپرسور، فن) پیشگیری می‌کند.
اگر با یخ‌زدگی مداوم روبه‌رو هستید، تعلل نکنید. سرویس اصولی و عیب‌یابی تخصصی، عمر دستگاه را افزایش می‌دهد و از هزینه‌های سنگین بعدی جلوگیری می‌کند.